“Doe je ogen dicht en stel je eens voor wat het ergste is wat er in je leven zou kunnen gebeuren. Iets waar je als ouder geen voorstelling van wil maken, je kind verliezen.”

Het komt vaker voor dan je denkt en voor de ouders is het zo belangrijk dat deze droevige gebeurtenis wordt erkend en het een plekje krijgt. Gelukkig wordt er steeds meer over gesproken en speelt fotografie een belangrijke rol in de rouwverwerking. Hoe is het dan voor de fotograaf om dit werk te kunnen doen en met eigen emoties en die van de ouders om te gaan. Zonder afbreuk te doen aan de tragiek voor de ouders, lees je mijn ervaring vanuit een ander perspectief, de fotograaf.

Rond het avondeten kreeg ik het berichtje van een goede kennis. De beste vriendin van haar dochter stond op het punt te gaan bevallen van een 24 weken oud, niet levensvatbaar meisje. Ze wist dat ik uitvaarten fotografeer en ze vroeg zich af of ik beschikbaar zou zijn, om als steun voor later, foto’s te komen maken. Heftig!

Zo’n verzoek komt wel aan! Zeker als je zelf kinderen hebt, wilde ik er wel even over nadenken. Ik heb geen problemen met het fotograferen van overledenen maar een baby’tje (foetus) van 24 weken, dat is toch echt een andere categorie, met veel meer emoties en lastige (fotografische) omstandigheden. Ook de angst dat de foto’s om een of andere reden zouden mislukken spookte door mijn hoofd. Je krijgt namelijk geen tweede kans.

Na het met mijn vrouw overlegd te hebben, besloot ik het toch te doen. Wel heb ik via die goede kennis extra suggesties gedaan van stichtingen zoals ‘STILL fotografie’ en ‘Make a Memory’ die werken met professionele fotografen met veel meer ervaring en ook gespecialiseerd zijn in alles wat eromheen geregeld kan worden. Ik wilde ze graag een alternatief bieden en het niet alleen van mij af te laten hangen omdat ik het nooit eerder gedaan had. Daarnaast stelde ik voor dat ze mijn telefoonnummer aan een contactpersoon van de familie konden doorgeven, voor als er vragen zijn of er alsnog van af willen zien.

Een paar dagen voordat de kleine geboren zou worden, ging de telefoon. Het was de aanstaande moeder zelf. Eerst wat zakelijk maar al snel huilend belde ze mij op om te vragen of ik het wilde doen. Ik heb nog nooit zo’n beladen en emotioneel gesprek gevoerd, ook met het idee wat deze jonge vrouw nog allemaal voor haar kiezen zou gaan krijgen. Wat moet je zeggen in zo’n situatie, moest ik haar troosten, geruststellen, vragen stellen wanneer, …? Uiteindelijk heb ik haar gerustgesteld en gevraagd om mij een contactpersoon te geven zodat zij zich volledig kon richten op de geboorte van haar meisje.

Gelukkig heb ik veel gehad aan haar beste vriendin. Zij bracht me regelmatig op de hoogte en ik kon mijn suggesties aan haar kwijt zoals; dat ze zelf een camera mee konden nemen voor het moment van de geboorte. Er is altijd wel verplegend personeel in de buurt die een paar snelle foto’s kan maken zodat ze altijd iets achter de hand zouden hebben. Ik probeerde me een voorstelling te maken hoe het zou gaan verlopen en wat ik aan zou treffen. Beetje zenuwachtig de spullen gecheckt en klaar gezet, telefoon naast mijn bed en nu maar wachten.

Zondagmiddag was het zover. ‘s Nachts is de kleine meid geboren en hebben de ouders zelf even de rust genomen om bij te komen en wat te verwerken. Op weg naar het ziekenhuis koos ik voor wat rustige muziek en werd door de mooie polder omgeleid vanwege een file net vlak voor de afrit naar ziekenhuis. Het gaf mij ook wat rust en zo probeerde ik me mentaal voor te bereiden op een hele droevige aangelegenheid. Opgevangen door haar vriendin hebben we eerst koffie gedronken en hoorde ik de hele situatie even aan en besloten we niet langer te wachten.

“Zo mooi en volmaakt dat je oog er direct naartoe getrokken werd … Dit brak de spanning”

Bij het openen van de deur werd ik overvallen door een bijzonder mooie ervaring. Voor het ziekenhuisbed, waar de beide jonge ouders op zaten, stond een grote schaal gevuld met ijswater. In dat ijswater zweefde een perfect gevormd meisje van 24 weken met alles erop en eraan. Zo mooi en volmaakt dat je oog er direct naartoe getrokken werd en je je afvroeg waarom de natuur besloten had dit meisje geen kans te geven. Je moest kijken of je wilde of niet. Dit brak de spanning en ondanks het grote verdriet van de ouders bracht dit ook voor hen rust dat hun dochter Amaya er zo mooi bij lag.

Ik bracht een klein uurtje met ze door en samen met de hulp van de verpleging maakte ik de serie foto’s van het gezinnetje wat geen gezinnetje mocht zijn. Zo zacht, zo liefdevol en ‘vertedering zonder enige spanning’ maar wel met de gedachte dat ze nog een lange weg van rouw hebben te gaan.

Terwijl de familie langzaam de kamer vulde en ik wat laatste foto’s nam van reacties en aandacht, vertrok ik stilletjes naar huis. Mijn drempel was genomen. Ik was opgelucht dat alles heel natuurlijk ging en ik het vertrouwen had gekregen om dit te mogen vastleggen. Wederom was ik vereerd dat ik als gast aanwezig mocht zijn bij de meest intieme momenten van de dood in het leven.

Fotografen voor de stichtingen ‘STILL Fotografie’ en ‘Make a Memory’ doen hun werk belangeloos en staan in dienst van de ouders en wordt gerund door veel vrijwilligers. Wil je meer weten over ‘De watermethode‘, het belang van deze fotografie of een donatie doen, bezoek dan hun websites voor meer informatie.

Dennis Lieffering, reportage fotograaf

PS. Met dank aan de familie en vrienden voor de toestemming om dit te mogen publiceren.